BÀI 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG DẪN TRẺ MẦM NON HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH
Khái niệm về phương pháp dạy học
Phương pháp dạy là hệ thống các tác động của giáo viên nhằm đạt được mục tiêu giảng dạy đã đề ra trong giờ học. Đây là con đường quan trọng để giải quyết nhiệm vụ giảng dạy và quy định các hoạt động của giáo viên và học sinh trong lớp học.
Thủ pháp, còn được gọi là thủ thuật dạy học, là một phần trong hệ thống phương pháp dạy. Chúng có thể chuyển hoá qua lại và đôi khi có thể sử dụng như một phương pháp. Thủ pháp đòi hỏi sự sáng tạo và khéo léo trong việc ứng dụng các phương pháp dạy học để thu hút sự chú ý và thúc đẩy sự tham gia của học sinh trong quá trình học tập.
Nghệ thuật tạo hình là một loại nghệ thuật thị giác, nghĩa là nó tạo nên ảnh hưởng thông qua mắt nhìn. Nó chịu trách nhiệm truyền đạt thông điệp, cảm xúc, và ý nghĩa thông qua các hình ảnh tạo ra. Phương pháp trực quan trong nghệ thuật tạo hình đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền đạt ý tưởng của nghệ sĩ và tạo sự tương interact cho người xem.
1. phương pháp quan sát
1. Phương pháp quan sát
Phương pháp quan sát là một phương pháp nghiên cứu và học tập dựa trên việc quan sát và thu thập thông tin về các hiện tượng, sự kiện, hoạt động và hành vi của con người. Đây là một công cụ quan trọng trong quá trình nghiên cứu khoa học và cũng được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực giáo dục và dạy học.
1.1. Phương pháp quan sát
Phương pháp quan sát là quá trình chú trọng xem xét và ghi chép các hiện tượng và sự kiện một cách cụ thể và hệ thống. Khi áp dụng phương pháp quan sát trong giáo dục, giáo viên và nhà nghiên cứu sẽ tổ chức các buổi quan sát để nắm bắt thông tin về hoạt động học tập, tương tác giữa giáo viên và học sinh, cũng như sự phát triển và tiến bộ của học sinh trong quá trình học.
1.2. Phương pháp quan sát đối với hoạt động tạo hình ở trường mầm non
Trong lĩnh vực giáo dục mầm non, phương pháp quan sát đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu và đánh giá hoạt động tạo hình của trẻ nhỏ. Qua việc quan sát, giáo viên và nhà trường có thể nhận biết sở thích, khả năng và phát triển của trẻ trong lĩnh vực nghệ thuật. Đồng thời, phương pháp này cũng giúp giáo viên định hướng và tạo điều kiện phù hợp để trẻ có thể phát triển khả năng sáng tạo, tư duy hình ảnh và kỹ năng tạo hình theo cách riêng của mình.
Qua việc quan sát, giáo viên có thể ghi nhận những sáng tạo, khả năng biểu đạt và ý tưởng của trẻ thông qua các hoạt động tạo hình như vẽ, xếp hình, làm búp bê hay điêu khắc đơn giản. Kết quả của quá trình quan sát này sẽ giúp giáo viên hiểu rõ hơn về cá nhân từng trẻ, từ đó tạo điều kiện để phát triển và khuyến khích sự sáng tạo và tư duy hình ảnh của trẻ một cách tốt nhất trong quá trình học tập và phát triển toàn diện.
2. Phương pháp trực quan
Phương pháp trực quan là một trong những phương pháp dạy học quan trọng và hiệu quả trong việc hướng dẫn trẻ em thể hiện hoạt động tạo hình (HĐTH) một cách chân thực và sinh động. Giáo viên sử dụng các vật thật, mô hình, tranh ảnh (mẫu) để làm giàu vốn biểu tượng cho trẻ, giúp họ hiểu rõ cấu trúc của các vật thể trong nhiều tư thế, vị trí và trạng thái khác nhau.
Mục đích của phương pháp trực quan:
1. Giúp trẻ tìm hiểu và nắm vững cấu trúc của vật thể thông qua việc quan sát mẫu trực quan.
2. Làm giàu vốn biểu tượng của trẻ về các đối tượng tạo hình, giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo và tư duy hình ảnh.
Yêu cầu khi sử dụng phương pháp trực quan:
1. Đồ dùng trực quan phải phù hợp với yêu cầu và nội dung của giờ học, giúp hỗ trợ mục tiêu giáo dục cụ thể.
2. Các đồ dùng trực quan nên có tính thẩm mỹ, giúp thu hút sự chú ý và hứng thú của trẻ.
3. Đặt đồ dùng trực quan ở vị trí thuận lợi để tất cả trẻ trong lớp đều có thể nhìn thấy rõ và dễ dàng quan sát.
4. Giáo viên cần sử dụng đồ dùng trực quan đúng lúc, đúng chỗ, phù hợp với mục tiêu và nội dung học tập.
Lưu ý khi áp dụng phương pháp trực quan:
1. Trong giờ học tạo hình theo mẫu, đồ dùng trực quan (mẫu) nên được đặt từ đầu giờ cho đến khi kết thúc tiết học để trẻ có thể dễ dàng quan sát và tham khảo suốt quá trình tạo hình.
2. Trong giờ tạo hình theo đề tài, đồ dùng trực quan (mẫu) chỉ mang tính gợi ý cho trẻ, sau khi đã quan sát và nhận xét, đồ dùng nên được cất đi để trẻ không bị hạn chế trong việc sáng tạo. Tuy nhiên, việc đặt mẫu cần căn cứ vào khả năng của trẻ để tạo điều kiện phát huy tính tích cực của trẻ.
3. Phương pháp giảng giải - đàm thoại:
Phương pháp giảng giải và đàm thoại là một phương pháp dạy học quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ em trong hoạt động tạo hình (HĐTH). Đàm thoại là việc giáo viên tổ chức cho trẻ tham gia vào giải quyết nhiệm vụ học tập bằng cách đối thoại với giáo viên, trong khi giảng giải là việc giải thích quá trình và cách thức thực hiện nhiệm vụ học tập.
Trong giờ tạo hình theo mẫu, giáo viên cần sử dụng phương pháp giảng giải để phân tích đặc điểm cấu trúc, hình dáng, màu sắc của đồ vật và giải thích các Hoạt động thực hiện để tạo ra đồ vật đó. Trong hoạt động tạo hình, giảng giải và đàm thoại thường diễn ra đồng thời, và phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ trong hoạt động tạo hình.
Mục đích của phương pháp giảng giải và đàm thoại:
- Củng cố và làm chính xác kiến thức, kỹ năng đã được trẻ lĩnh hội và sử dụng để khái quát hóa và hệ thống hóa kiến thức đó.
- Phát triển ngôn ngữ, trí nhớ, tư duy và khả năng chú ý có chủ định của trẻ.
- Kích thích tính tò mò, ham hiểu biết và phát huy tính chủ động, tích cực của trẻ.
Yêu cầu khi áp dụng phương pháp giảng giải và đàm thoại:
- Lời nói và câu hỏi của giáo viên phải chính xác, ngắn gọn, rõ ràng và tránh nói dài dòng.
- Câu hỏi phải tập trung vào nội dung chính của giờ học và giúp trẻ hiểu rõ hơn về công việc tạo hình.
Ví dụ: Trong hoạt động vẽ ngôi nhà, giáo viên có thể đặt câu hỏi như "Mái nhà giống hình gì?" để khơi dậy sự tò mò và trí nhớ của trẻ. Sau đó, giáo viên giảng giải bằng cách hướng dẫn trẻ vẽ mái nhà từ phía trên, kéo nét xiên sang trái và phải, rồi nối hai nét xiên này lại bằng một nét thẳng từ trái sang phải. Qua đó, trẻ có thể hiểu và thực hiện nhiệm vụ vẽ ngôi nhà một cách chính xác.
4. phương pháp liên hệ phẩm văn học
Phương pháp liên hệ phẩm văn học là một cách tiếp cận sáng tạo trong việc giáo dục trẻ em trong hoạt động tạo hình. Các tác phẩm văn học như bài thơ, câu đố, câu chuyện... thường mang tính chất hình ảnh phong phú, mô tả sinh động về các đối tượng, sự việc, cảm xúc, v.v. Giáo viên có thể sử dụng những tác phẩm này trong tiết học tạo hình để giúp trẻ hình dung, tưởng tượng và nhớ lại các đối tượng, đồ vật một cách sống động và gợi lên cảm xúc tích cực đối với chúng.
Ví dụ: Trong việc dạy trẻ vẽ con gà, giáo viên có thể đọc một đoạn thơ mô tả về con gà với các đặc điểm như mỏ tí hon, chân bé xíu, lông vàng mát dịu, mắt đen sáng ngời. Đoạn thơ này sẽ giúp trẻ hình dung và tưởng tượng về hình ảnh con gà, và từ đó trẻ có thêm cảm xúc tích cực đối với chúng.
Hoặc giáo viên cũng có thể đưa ra câu đố cho trẻ đoán con vật thông qua các đặc điểm của nó, ví dụ như "Con gì chân ngắn, mà lại có màng, mỏ bẹt màu vàng, hay kêu cạp cạp?" Câu đố này giúp trẻ phải suy nghĩ, tập trung vào từng đặc điểm của con vật để đoán đúng câu trả lời.
5. Phương pháp hướng dẫn trẻ cách hoạt động tạo hình
Phương pháp hướng dẫn trẻ cách thực hiện sản phẩm tạo hình là một phương pháp giáo dục tạo hình có mục đích hướng dẫn trẻ em thực hiện các sản phẩm tạo hình thông qua các Hoạt động cụ thể và hướng dẫn chi tiết. Đây là một cách tiếp cận hữu ích để giúp trẻ phát triển kỹ năng tạo hình, khám phá sự sáng tạo và trải nghiệm quá trình tạo ra sản phẩm.
Dưới đây là một số phương pháp và nguyên tắc quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ cách thực hiện sản phẩm tạo hình:
Đặt mục tiêu rõ ràng: Trước khi bắt đầu, giáo viên cần xác định mục tiêu rõ ràng cho sản phẩm tạo hình, bao gồm các yếu tố như hình dạng, màu sắc, chủ đề, hoặc kỹ thuật cụ thể. Điều này giúp trẻ có mục tiêu cụ thể để tập trung và hướng dẫn quá trình tạo hình.
Hướng dẫn từng Hoạt động: Giáo viên nên hướng dẫn trẻ từng Hoạt động một trong quá trình tạo hình. Điều này có thể bao gồm cách sử dụng các công cụ, kỹ thuật vẽ, cắt, gấp, dán, v.v. Hướng dẫn chi tiết và rõ ràng giúp trẻ hiểu được quá trình thực hiện và thúc đẩy sự thành công.
Mô phỏng và minh họa: Giáo viên có thể sử dụng các tài liệu mô phỏng, minh họa hoặc các Hoạt động thực hiện mẫu để trực quan hóa quá trình tạo hình. Điều này giúp trẻ dễ dàng hình dung và hiểu được cách thực hiện sản phẩm.
Cho phép sự sáng tạo và tự do: Mặc dù hướng dẫn từng Hoạt động là quan trọng, nhưng cũng cần tạo điều kiện cho sự sáng tạo và tự do của trẻ. Cho phép trẻ tự do thể hiện ý tưởng và tạo ra sản phẩm theo cách riêng của mình, khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập.
Đồng hành và hỗ trợ: Trong quá trình tạo hình, giáo viên nên đồng hành và hỗ trợ trẻ, giúp đỡ khi gặp khó khăn và khuyến khích thành công. Sự hỗ trợ và khích lệ từ giáo viên sẽ giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn và tăng cường niềm tin vào khả năng của mình.
6. Phương pháp luyện tập
Hỗ trợ và khích lệ: Điều quan trọng khi thực hành cùng trẻ là giáo viên cần hiểu rằng mỗi trẻ em có những khả năng và tiến độ phát triển riêng. Do đó, giáo viên nên tạo ra môi trường hỗ trợ và khích lệ trẻ em để họ tận dụng và phát triển tiềm năng của mình. Bằng cách tạo ra những bài tập phù hợp với khả năng và sở thích của từng trẻ, giáo viên có thể giúp trẻ tự tin và thấy hứng thú trong quá trình tạo hình.
Khám phá và khả năng tự tìm hiểu: Thực hành cùng trẻ cũng tạo cơ hội cho trẻ khám phá và phát triển khả năng tự tìm hiểu. Thay vì chỉ truyền đạt kiến thức và kỹ năng, giáo viên có thể đặt câu hỏi, khuyến khích trẻ suy nghĩ và tìm hiểu cách làm một cách độc lập. Bằng cách này, trẻ có thể phát triển khả năng tư duy logic, khám phá thêm nhiều phương pháp và ý tưởng mới, từ đó nâng cao khả năng tạo hình của mình.
Không chỉ tập trung vào kết quả: Trong quá trình thực hành cùng trẻ, giáo viên cần tạo ra một môi trường không chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng mà còn quan tâm đến quá trình và quá trình học hỏi của trẻ. Quá trình tạo hình có thể đem lại nhiều giá trị hơn là chỉ một sản phẩm hoàn thiện. Giáo viên có thể khuyến khích trẻ chia sẻ quá trình làm việc, nhận xét về các khó khăn gặp phải và những cách để vượt qua chúng. Điều này giúp trẻ nhận thức được rằng việc tạo hình không chỉ là một công việc cố định mà còn là một quá trình liên tục để khám phá, học hỏi và phát triển.
7. Đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ
Đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ là một phần quan trọng trong quá trình dạy trẻ tạo hình, và nó có vai trò cuối cùng trong giờ học để giúp trẻ nhận thức về ưu điểm và hạn chế trong cách thể hiện sản phẩm, đồng thời tạo tâm thế tích cực cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình trong tương lai.
Khi tiến hành đánh giá, giáo viên cần hiểu rõ trẻ muốn miêu tả điều gì trong sản phẩm tạo hình của mình. Đánh giá không chỉ dừng lại ở việc nhìn thấy một hình ảnh, mà còn cần nhìn thấy những ý tưởng, sự trong sáng và tính độc đáo được thể hiện trong tâm hồn của trẻ.
Việc trưng bày sản phẩm tạo hình cũng có vai trò quan trọng. Bàn, giá, dây hoặc góc tạo hình được sắp xếp gọn gàng và hợp lý, tạo nên không gian trưng bày thu hút và thúc đẩy sự tương tác của trẻ với các sản phẩm.
Trong quá trình đánh giá, có thể sử dụng các phương pháp như MGB (Mình cùng Bạn) để giáo viên cùng trẻ tập thực hiện đánh giá. Đồng thời, MGN (Mình Góp Nhặt) và MGL (Mình Góp Lời) cho phép trẻ tự đánh giá sản phẩm của mình hoặc của bạn bằng cách sử dụng hệ thống câu hỏi tại sao? Vì sao? Hoặc có thể tổ chức dưới dạng trò chơi để tạo sự hứng thú cho trẻ.
Lời nhận xét của giáo viên cần được thể hiện một cách nhẹ nhàng, tránh phê bình quá mức, nhằm giúp trẻ nhận ra ưu nhược điểm của sản phẩm mà không làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ. Mục tiêu là phát triển khả năng tri giác thẩm mỹ của trẻ và khuyến khích trẻ tiếp tục tạo hình và khám phá sự sáng tạo của mình.
8. Phương pháp sử dụng trò chơi học tập
Mục đích chính của việc sử dụng các thủ thuật chơi trong hoạt động tạo hình là tạo thêm sự hấp dẫn và ham thích của trẻ, từ đó hình thành tâm trạng tích cực và tăng hiệu quả của giờ học. Khi trẻ thấy hoạt động tạo hình như một trò chơi, họ sẽ có động lực lớn hơn để tham gia và khám phá khả năng sáng tạo của mình.
Một yêu cầu quan trọng là sự nhất quán trong việc sử dụng yếu tố chơi từ đầu đến cuối tiết học. Điều này đảm bảo rằng hoạt động tạo hình không chỉ là một phần nhỏ của giờ học mà trở thành một trải nghiệm toàn diện và liên tục cho trẻ. Khi các yếu tố chơi được sử dụng liên tục và nhất quán, trẻ sẽ dễ dàng tiếp thu và thực hiện công việc một cách dễ dàng hơn và tạo ra sự hứng thú với hoạt động tạo hình.
Cần lựa chọn phương pháp và thủ thuật chơi phù hợp dựa trên các yếu tố như nhiệm vụ và nội dung của giờ học, lứa tuổi và sự phát triển của trẻ, cũng như thể loại hoạt động và chất liệu tạo hình được sử dụng. Sự phù hợp giữa các yếu tố này sẽ đảm bảo rằng hoạt động tạo hình sẽ phù hợp và thú vị cho trẻ, từ đó phát triển khả năng sáng tạo của trẻ một cách tốt nhất.
Tổng quan, việc sử dụng các thủ thuật chơi trong hoạt động tạo hình giúp tạo nên môi trường học tập tích cực và hấp dẫn, đồng thời khuyến khích trẻ phát triển khả năng sáng tạo và tư duy linh hoạt.
Câu hỏi 1: Phương pháp dạy học là gì và tại sao nó quan trọng trong giáo dục mầm non?
Gợi ý trả lời: Phương pháp dạy học là hệ thống các tác động của giáo viên nhằm đạt được mục tiêu giảng dạy đã đề ra trong giờ học. Nó quan trọng trong giáo dục mầm non vì nó định hình cách giáo viên và học sinh tương tác trong quá trình học tập.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Giáo Dục Mầm Non: Nền Tảng Vững Chắc Cho Tương Lai Của Trẻ | Tinh Hoa Hội Hoạ
**Câu hỏi 2:** Thủ pháp dạy học có vai trò gì trong quá trình giảng dạy?
*Gợi ý trả lời:* Thủ pháp dạy học là một phần của phương pháp dạy học và có vai trò trong việc tạo sự thú vị và tham gia của học sinh trong quá trình học tập.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Khám Phá Các Thủ Pháp Dạy Học Tạo Hình Hiệu Quả Cho Trẻ Mầm Non | Tinh Hoa Hội Hoạ
**Câu hỏi 3:** Tại sao nghệ thuật tạo hình quan trọng trong giáo dục mầm non?
*Gợi ý trả lời:* Nghệ thuật tạo hình giúp trẻ thể hiện ý nghĩa, cảm xúc và tư duy sáng tạo của họ thông qua hình ảnh. Nó cũng phát triển khả năng thị giác và tư duy logic của trẻ.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Vì Sao Tạo Hình Là Một Phần Không Thể Thiếu Trong Giáo Dục Mầm Non Tinh Hoa Hội Hoạ
**Câu hỏi 4:** Phương pháp quan sát là gì và tại sao nó quan trọng trong giáo dục mầm non?
*Gợi ý trả lời:* Phương pháp quan sát là quá trình thu thập thông tin và hiểu về hoạt động của trẻ thông qua việc quan sát. Nó quan trọng trong giáo dục mầm non để giáo viên có cái nhìn sâu hơn về sở thích, khả năng và phát triển của trẻ.
**Câu hỏi 5:** Làm thế nào để áp dụng phương pháp quan sát trong hoạt động tạo hình ở trường mầm non?
*Gợi ý trả lời:* Giáo viên có thể tổ chức các buổi quan sát để hiểu rõ hơn về hoạt động tạo hình của trẻ. Qua đó, họ có thể phát triển kế hoạch và điều chỉnh giảng dạy để khuyến khích sự sáng tạo của trẻ.
**Câu hỏi 6:** Phương pháp trực quan là gì và mục đích của nó là gì?
*Gợi ý trả lời:* Phương pháp trực quan là việc sử dụng các hình ảnh và mô hình để hỗ trợ trẻ hiểu rõ hơn về cấu trúc và hình dáng của các đối tượng. Mục đích của nó là giúp trẻ phát triển khả năng tạo hình và tư duy hình ảnh.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Trực Quan Trong Tạo Hình: Phương Pháp Tăng Cường Sự Sáng Tạo Cho Trẻ | Tinh Hoa Hội Hoạ:
**Câu hỏi 7:** Làm thế nào để sử dụng phương pháp trực quan trong giáo dục mầm non?
*Gợi ý trả lời:* Giáo viên cần lựa chọn các đồ dùng trực quan phù hợp với mục tiêu học tập và đặt chúng ở vị trí thuận lợi để trẻ có thể quan sát. Họ cũng cần hướng dẫn trẻ cách sử dụng các mẫu và mô hình để tạo hình.
**Câu hỏi 8:** Tại sao nên khuyến khích trẻ sử dụng nhiều chất liệu khác nhau trong hoạt động tạo hình?
*Gợi ý trả lời:* Sử dụng nhiều chất liệu khác nhau giúp trẻ trải nghiệm và khám phá các phương tiện tạo hình khác nhau, từ vẽ tranh, xây dựng, làm búp bê, và nhiều loại chất liệu khác. Điều này giúp phát triển sự sáng tạo và kỹ năng tạo hình đa dạng của trẻ.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Khám Phá Cách Áp Dụng Trực Quan Để Giúp Trẻ Phát Triển Tạo Hình Sáng Tạo | Tinh Hoa Hội Hoạ
**Câu hỏi 9:** Làm thế nào để đánh giá sự phát triển tạo hình của trẻ mầm non?
*Gợi ý trả lời:* Để đánh giá sự phát triển tạo hình của trẻ, giáo viên có thể sử dụng các tiêu chí như khả năng sử dụng màu sắc, hình dáng, và chất liệu. Họ cũng có thể xem xét sự sáng tạo, tư duy hình ảnh, và sự tiến bộ theo thời gian.
**Câu hỏi 10:** Làm thế nào để khuyến khích sự tương tác và hợp tác trong hoạt động tạo hình của trẻ?
*Gợi ý trả lời:* Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động tạo hình nhóm để khuyến khích sự tương tác và hợp tác giữa trẻ. Họ cũng nên khuyến khích trẻ chia sẻ ý tưởng và làm việc cùng nhau trong việc tạo ra các tác phẩm tạo hình.
Tinh Hoa Hội Hoạ: Tìm nội dung này tại đây: Khám Phá Lợi Ích Của Hợp Tác Trong Tạo Hình: Tạo Đà Phát Triển Cho Trẻ | Tinh Hoa Hội Hoạ
